Cách chơi Mạt chược thế nào? Luật chơi có khó không? Nếu bạn mê trò chơi hay văn hóa Trung Quốc, chắc chắn đã nghe đến Mạt chược. Đây là trò bài nổi tiếng ở đất nước này và cũng được rất nhiều người chơi ở Việt Nam yêu thích. Hôm nay, hãy tìm hiểu chi tiết về cách chơi Mạt chược tại Tripoli-city.org để cùng chinh phục trò chơi này.
Mạt chược: Trò chơi truyền thống với sức hấp dẫn đặc biệt
Giới thiệu chung
Mạt chược, một từ Hán Việt, ý nghĩa ẩn ý là hình ảnh của con chim sẻ vừng, được đại diện bởi con bài đứng đầu trong bộ bài, cụ thể là con Nhất Sách.
Trò chơi Mạt chược thường sử dụng bộ bài làm từ sừng, ngà hoặc nhựa và thường có 4 người chơi. Để chiến thắng mỗi ván cờ (còn được gọi là “ù”) yêu cầu bạn phải khéo léo vận dụng các chiến thuật cá nhân của mình.
Theo giả thuyết, trò chơi Mạt chược được sáng tạo bởi một quý tộc ở Thượng Hải vào khoảng thế kỷ 19, có người cho rằng từ năm 1870-1875, ban đầu được tạo ra từ giấy.
Mặc dù là một trò giải trí, nhưng đánh mạt chược đòi hỏi bạn phải có trình độ, đồng thời việc chế tác những chiếc bài đòi hỏi sự công phu và chi phí cao.
Chơi mạt chược có nhiều cách đánh khác nhau, cũng như số lượng quân cờ và luật chơi thay đổi tùy theo khu vực. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu cách chơi theo phong cách Hồng Kông, một cách chơi cơ bản để có thể tìm hiểu sâu hơn về trò chơi.
Mạt chược: Trò chơi đánh bại đối thủ bằng sự tinh tế và trí tuệ
Bàn chơi Mạt chược
Bàn chơi Mạt chược là một phần quan trọng không thể thiếu trong trò chơi này. Bàn chơi Mạt chược của người Hoa thường là hình vuông, với mỗi cạnh dài khoảng 80cm và chiều cao từ 60 đến 85cm. Thông thường, khi chơi, người ta sử dụng một tấm khăn để bảo vệ bàn và tránh làm xước quân bài.
Bàn chơi Mạt chược của người Việt thì cao khoảng 90cm, cũng có hình vuông với mỗi cạnh dài khoảng từ 90 đến 95cm. Bàn có gờ xung quanh, cao từ 3 đến 4cm, thường được bọc da hoặc nỉ. Bề mặt của bàn được lót bằng chất liệu như nylon hoặc mica cứng, trơn láng và thường có màu sắc tối như xanh lam hoặc xanh lục để làm nổi bật những quân bài thường có màu sáng.
Mục đích của việc lót mặt bàn bằng chất liệu trơn láng và cứng là để quân bài di chuyển mượt mà hơn khi xoa bài, đồng thời giữ cho chúng không bị rơi ra ngoài. Tuy nhiên, sau một thời gian sử dụng, mặt bàn có thể bị bẩn và độ trơn láng giảm đi. Khi đó, người chơi thường sử dụng phấn để thoa lên mặt bàn để khắc phục.
Bàn chơi Mạt chược: Kích thước và chất liệu tạo nên trải nghiệm chơi tuyệt vời
Các quân bài Mạt chược
Tổng cộng, bộ bài Mạt chược cơ bản gồm 4 loại bài và 1 loại khung, tổng số quân bài là 160, được phân chia như sau:
Bộ Bài Nạc:
- Hàng Sách/Sọc: Màu xanh lam, có các sọc từ 1 đến 9 và có quân nhất sách được ký hiệu bằng hình chim sẻ. Mỗi loại bài có 4 con, tổng cộng 36 quân Hàng Sách.
- Hàng Vạn: Màu đỏ, có chữ Vạn dưới và số từ “Nhất” tới “Cửu” trên. Mỗi loại bài có 4 con, tổng cộng 36 quân Hàng Vạn.
- Hàng Văn: Có hình tròn và số từ 1 đến 9. Mỗi loại bài có 4 con, tổng cộng 36 quân Hàng Văn.
Bộ Tài Phao
Bộ này trong Mạt chược còn được biết đến là bộ gió, bao gồm 7 loại, mỗi loại có 4 quân. Tổng cộng bộ này có 28 quân và được phân chia như sau:
- Đông – Nam – Tây – Bắc: Mỗi hướng có 4 quân.
- Trung – Phát – Bạch: Mỗi loại có 4 quân.
Bộ Hoa
Trong bộ bài Mạt chược cơ bản bao gồm 4 loại hoa: Mai, Lan, Cúc và Trúc.
Bộ Bốn mùa
Bộ này trong bộ bài Mạt chược bao gồm các loại: Xuân, Hạ, Thu và Đông.
Ngoài ra, còn có Tứ Hoàng (hay còn gọi là Vương), được đánh số từ 1 đến 4 và dưới chữ “Hoàng”.
Tương tự, cũng có Tứ Hậu, được đánh số từ 1 đến 4 và dưới chữ “Hậu”.
Bộ Khung gồm hai loại:
– Khung Xanh (4 quân):
- Quân Tổng: Thay thế cho mọi loại quân bài, kể cả Hoa.
- Quân Thùng: Thay thế cho quân thuộc Hàng Văn.
- Quân Soọc: Thay thế cho quân thuộc Hàng Sách.
- Quân Màn: Thay thế cho quân thuộc Hàng Vạn.
– Khung Đỏ (4 quân):
- Quân Hoa: Thay thế cho Tài Phao.
- Quân Hỷ: Thay thế cho bốn gió.
- Quân Nguyên: Thay thế cho Trung, Phát, Bạch.
- Quân Hợp: Thay thế cho các loại quân thuộc Hàng Nạc, Văn, Sách, và Vạn.
Hiểu rõ về các loại và số lượng quân trong bộ bài
Điều kiện chiến thắng trò chơi
Trong trò chơi Mạt chược, mục tiêu của bạn là chiến thắng, gọi là “Tới” hoặc “Ù”. Mỗi người chơi được phân chia 13 quân bài, cộng thêm quân bài Ù để có tổng cộng 14 quân. Để thắng, bạn cần sắp xếp bài của mình như sau:
- 4 Nhóm: Là 4 bộ bài cùng loại hoặc cùng số. Ví dụ: 4 quân cùng số 3 hoặc 4 quân cùng loại hoa Mai.
- 1 Đôi (hoặc tròn bài): Là một cặp bài được sắp xếp riêng biệt không thuộc vào bất kỳ nhóm nào.
Chuẩn bị trước khi chơi
Số người chơi:
Trong trò chơi Mạt chược, số lượng người chơi cần từ 4 đến 6 người:
- Nếu có 6 người tham gia:
4 người chơi chính và 2 người dự bị nhận gió Trung và gió Phát. Khi hết gió Đông, 2 người dự bị tham gia bàn chơi.
- Trường hợp có 5 người tham gia:
Người thứ 5 sẽ nhận gió Trung. Khi vòng gió kết thúc, sẽ thay thế cho người gió Đông.
Lựa chọn chỗ ngồi:
Khi chọn chỗ ngồi trong trò chơi Mạt chược, mặc dù không có quy định bắt buộc, nhưng một số người chơi tin rằng vị trí ngồi có thể ảnh hưởng đến chiến lược của họ. Họ thường chọn chỗ ngồi theo cách sau:
- Lấy 4 quân cờ Đông Tây Nam Bắc và xoa chúng rồi xếp chồng lên nhau mà không định trước vị trí.
- Sau đó, tung 2 xí ngầu và người có điểm số cao nhất sẽ lấy quân ở trên cùng, tiếp theo là người có điểm số thấp hơn và tiếp tục như vậy.
- Người lấy được quân Đông, được gọi là Cửa Đông, sẽ được ưu tiên chọn chỗ ngồi theo hướng mà họ muốn.
- Sắp xếp vị trí:
- Người quân Nam, gọi là Cửa Nam, sẽ ngồi bên tay phải của người Cửa Đông.
- Bên tay phải người Cửa Nam là người Cửu Tây.
- Bên phải Cửa Tây là cửa Bắc.
Trường hợp 5 người: Trong trường hợp này, người được quân Đông sẽ giữ vị trí làm cái, 4 người còn lại sẽ là nhà con.
Cách lựa chọn và sắp xếp vị trí ngồi cho người chơi
Chia bài:
Theo luật chơi, các quân bài được úp trước khi chia. Người chơi trộn bài, xếp thành 2 hàng có tổng cộng 18 quân mỗi hàng, tạo thành hình vuông nhỏ.
Người ngồi Cửa Đông hay nhà cái sẽ đổ 2-3 viên xúc xắc để quyết định số điểm chia bài. Mỗi người được 40 quân bài. Họ cần sắp xếp thành 20 đôi bài đặt trước mặt.
Ví dụ:
- Dùng xí ngầu để xác định vị trí Cửa Nam dựa trên điểm số từ 1 đến 10.
- Sau đó, bắt đầu từ Cửa Nam, đếm vị trí quân cờ từ trái sang phải theo thứ tự từ 1 đến 10. Quân cờ ở vị trí thứ 11 sẽ được lấy.
- Người Cửa Đông lấy 4 quân cờ đầu tiên, sau đó tiếp tục từ Cửa Nam, Tây, Bắc.
- Mỗi người lấy 3 lần 4 quân cờ và lấy thêm 1 quân nữa để có tổng cộng 13 quân. Người Cửa Đông là Nhà Cái nên lấy thêm 1 quân thành 14. Nếu cửa khác không đủ quân, lấy thêm từ Cửa Đông.
Nhà cái:
– Người cửa đông làm cái:
- Người ngồi cửa Đông là người làm cái trong ván đầu tiên.
- Nếu người Cửa Đông tiếp tục Ù (chiến thắng), họ sẽ tiếp tục làm cái trong ván tiếp theo.
– Dời vị trí cái nếu khác người ù:
- Nếu người chơi ở cửa nào khác trừ người Cửa Đông Ù, ví dụ như người Cửa Nam Ù, thì sẽ có thay đổi vị trí cái.
- Người Cửa Đông, đang ở vị trí 6 giờ trên đồng hồ, sẽ dời về vị trí 3 giờ.
- Khi này, người Cửa Nam sẽ trở thành người ngồi cửa Đông và làm cái trong ván tiếp theo.
Cách chơi một ván Mạt chược
Hướng dẫn chơi mạt chược diễn ra qua 4 lượt Đông, Nam, Tây, Bắc. Khi một vòng chơi hoàn thành, một gió kết thúc và gió tiếp theo bắt đầu. Bắt đầu từ người ngồi ở Cửa Đông, sau khi họ đã di chuyển một vòng và trở về vị trí ban đầu, gió sẽ chuyển sang người Cửa Nam.
Người làm cái sở hữu 14 quân bài và đi trước với 1 quân. Tiếp theo, mỗi người chơi cũng có 14 quân mỗi lượt. Trò chơi tiếp tục cho đến khi một người “tới”. Khi người chơi có 14 quân bài khi “tới”, họ phải chia chúng thành 4 nhóm:
- Cặp: Hai quân bài giống nhau.
- Phỗng (Phu ngang): Ba quân giống nhau. Có thể bốc lấy hoặc ăn được từ người chơi khác.
- Phình (Phu dọc): Xác định theo thứ tự.
- Tài phao: chỉ cho Phỗng và không ăn được.
- Chiếu: Ba quân bài đã có sẵn và một quân được bốc hoặc đánh ra từ đối thủ.
Mạt chược: Quy tắc và cách thức chơi từng vòng
Luật Ưu tiên
Luật ưu tiên trong đánh mạt chược quy định rõ ràng về việc sử dụng quân bài:
- Ưu tiên đặc biệt: Người có quân bài cần để Ù được ưu tiên cao nhất. Trong trường hợp nhiều người chờ cùng một quân để Ù, người ngồi ngay dưới sẽ được ưu tiên hơn. Ví dụ, nếu người Cửa Đông đánh ra quân bài cần để Ù, người Cửa Nam sẽ được ưu tiên hơn người Cửa Tây và Bắc, người Cửa Tây ưu tiên hơn người Cửa Bắc và cứ tiếp tục như vậy.
- Ưu tiên thứ hai: Sau ưu tiên để Ù, người muốn sử dụng quân bài để tạo thành Phỗng (Pong) hoặc Chiếu (Kong).
- Ưu tiên cho việc ăn thành Xuyên: Quy định rằng chỉ người ngồi cửa dưới có thể ăn thành Xuyên. Ví dụ, nếu người Cửa Đông đánh ra quân bài có thể ăn thành Xuyên, chỉ người Cửa Nam mới có thể ăn nó thành Xuyên. Tuy nhiên, nếu người Cửa Tây hoặc Bắc muốn ăn thành Phỏng hoặc Chiếu, họ sẽ được ưu tiên hơn trong trường hợp này.
Các dạng ù
Các dạng Ù phổ biến trong Mạt chược:
- Ù muỗi: Không có phán, khi cả 4 phu đều có phình và phỗng.
- Ù phình: Đông không phải cửa, và cả 4 phu đều là phình sẽ ù 1 phán.
- Ù tui tui: 4 phu đều là phỗng, ù 3 phán.
- Mún cun: 14 quân đều xếp thành một hàng, ù 6 phán.
- Toàn chữ: 14 quân đều là các chữ, ù 18 phán.
- Bất cầu nhần: Không ăn của người khác, tự ù lấy, ù 1 phán.
- Ù xuyên: Ù khi bạn chờ 1 quân/phu/mắt mà tự bốc được, được tính thêm 1 phán.
- Ù khản khản: Không ăn của người khác, 4 phu toàn phỗng, ù 4 phán.
- Ù Thập Tam Thái Bảo: Đủ 13 quân nhất, cửu, tài phao, ù 13 phán.
- Ù Đại Tam Nguyên: 3 phu là 3 phỗng có Trung Phát Bạch, ù 9 phán.
- Ù Tiểu Tam Nguyên: 2 phu là 2 phỗng có Trung Phát Bạch, quân bài còn lại là một đôi Trung Phát Bạch, ù 6 phán.
- Ù Đại Tứ Hí: 4 phu toàn phỗng Đông, Nam, Tây, Bắc, ù 36 phán.
- Ù Tiểu Tứ Hí: 3 phu là phỗng của Đông, Nam, Tây, Bắc, quân bài còn lại là 1 đôi mắt, ù 24 phán.
Tất tần tật về các dạng ù: Học và áp dụng trên bàn cờ
Cách tính điểm
Cách tính điểm trong Mạt chược dựa trên số lượng phán:
- 0 phán: Ù một cách vừa vặn trong một ván Mạt chược.
- 1 phán: Sở hữu 4 xuyên trong ván bài; tự bốc quân để ù; Hoa trùng số chỗ ngồi; sở hữu Chiếu/Phỗng cùng cửa;…
- 2 phán: Bài ù với đặc điểm: có 4 quân Hoa cùng loại; ù khi bốc quân cuối; Chiếu/Phỗng cùng cửa và gió.
- 3 phán: Bài ù có 3 phỗng gió, 3 phỗng rồng; ù cùng loại 1 hàng.
- 6 phán: Bài ù có 4 phỗng gió tiểu tứ hỷ; tự ù khi bốc toàn bộ phỗng.
- 8 phán: Bài ù có 4 phỗng gió đại tứ hỷ; tự ù khi bốc và các quân bài trên tay chỉ có gió và rồng.
Luật Phạt
Trong trò Mạt chược, có 3 quy tắc phạt cụ thể:
- Ù nhầm: Khi người chơi ù không đúng quy định, sẽ bị phạt từ 32-64 điểm. Hơn nữa, họ cũng phải chung tiền cho tất cả người chơi.
- Chín quân báo: Nếu người chơi ăn 9 quân cùng hàng, họ phải thông báo cho toàn bộ người chơi. Nếu họ đánh ra quân cùng hàng mà không thông báo, họ sẽ phải chung tiền.
- Ù chạy: Nếu người chơi ù với hơn 3 phán xấp mà bị phát hiện, họ sẽ không được phép ù và phải tiếp tục đánh bài mà không thể ù.
Kết luận
Hy vọng thông qua cách chơi Mạt chược bạn đã có cái nhìn tổng quan về trò chơi Mạt chược – một trò chơi truyền thống có sức hút đặc biệt. Với sự kết hợp giữa chiến thuật và may mắn, Mạt chược sẽ tạo ra những phút giây giải trí đầy thú vị cho bạn. Hãy để lại bình luận và chia sẻ bài viết của Tripoli-city để lan tỏa đam mê với mọi người nhé!
